چرا باید شغلتان متناسب با شخصیتتان باشد؟

امروزه پیشرفت جامعه در گرو استفاده بهینه از نیروی انسانی آن جامعه است و منابع انسانی از مهمترین منابع استراتژیک سازمان‌ها به حساب می‌آیند. و از اینرو سازمان برای دستیابی به کارایی و اثربخشی مطلوب به دنبال افرادی شایسته که از نظر توانایی ، مهارت و ویژگیهای رفتاری (شخصیت) با شرایط احراز شغل مورد نظر در سازمان تناسب داشته باشد. برای کاهش مشکلاتی که ناشی از انتخاب و استخدام ناصحیح اولیة نیروی انسانی در سازمان‌ها می‌باشد، تدابیری هست که یکی از آن‌ها ایجاد تناسب شغلی یا حرفه‌ای با نوع شخصیت است. حال تلاش ما اين است که هر فرد را در شغل مناسب خود قرار دهيم به طوري که بين شغل وي (يعني خصوصيات شغل) و خصوصيات شخصي وي تناسب و سازگاري وجود داشته باشد.

تعریف تناسب فرد - شغل

طبق تعریفی تناسب فرد - شغل با یافتن تناسب میان مهارتها، دانش و تواناییهای مورد نیاز جهت انجام جنبه‌های نسبتاً ایستای شغل و افرادی که این تواناییها را دارند سروکار دارد. تحلیل شغلهای سنتی مبنایی برای ارزیابی این تناسب است.
طبق تعریف دیگر چنانچه فردی تواناییهای لازم جهت انجام وظایف را به طور موثر داشته باشد در این صورت تناسب شغل - فرد به خوبی وجود خواهد داشت.
تناسب شغل و شاغل یعنی این¬که برای هر فرد در سازمان باید شغل مناسب با ویژگی های شخصیتی آن فرد باشد تا موجب افزایش رضایت شغلی فرد و در نتیجه افزایش بهره وری و کارائی در سازمان شود.

روش های تحقق تناسب شغل و شاغل

سازمان¬ها، برای تحقق تناسب شغل و شاغل در سطوح مختلف، از روش¬های ذیل استفاده می¬کنند:
• تعدیل شغل به نحوی¬ که با قابلیت¬ها و توانایی¬های شاغل، تناسب بیشتری وجود داشته باشد.
• افزایش قابلیت¬ها و مهارت¬های شاغلین با آموزش، با هدف تناسب آن¬ها با شغل مورد نظر
• یافتن مناسب¬ترین فرد برای تصدی شغل مورد نظر
دست¬یابی به اهداف سازمان مبتنی بر توانایی¬های پرسنل در اجرای وظایف تعیین شده و تطبیق پذیری آن¬ها با محیط متغیر است. در این میان توجه سازمان و مدیران به ابعاد شخصیت افراد موجب می¬شود تا کارکنان به تناسب شخصیت و ویژگی¬های فردی خود درکارهایی فعالیت داشته باشند که خودشان آن فعالیت وکار را دوست دارند. بدین روش برکارایی خود و اثربخشی سازمان بیفزایند.

چكيده اي از خصوصيات انواع شخصيت و فضاي كاري

1- شخصیت ها

- واقع گرا
- جستجوگر / كاوشگر
- هنرمندانه / هنري
- اجتماعي / معاشرتي
- خطر پذير / متهور
- متعارف / معمولي

• شخصیت واقع گرا

كار با حيوانات، ابزار و ماشين آلات را دوست دارد. معمولاً از فعاليت هاي اجتماعي پرهيز كند.

• شخصيت جستجوگر / كاوشگر

تمايل به مطالعه و حل مسائل رياضي يا علمي را دارد و معمولاً از رهبري، يا متقاعد كردن مردم احتراز كند.

• شخصيت هنرمندانه / هنري

علاقه مند به فعاليت هاي خلاق هنري بوده و معمولاً از فعاليت هاي كاملا تعريف شده و تكراري پرهيز مي كند.

• شخصيت اجتماعي / معاشرتی

كارهايي مثل تدريس و مشاوره را دوست داشته، معمولاً در استفاده از ماشين و ابزار براي رسيدن به هدف پرهيز مي كند.

• شخصيت خطرپذیر/ متهور

به رهبري علاقه داشته، معمولاً از اعمالي كه نياز به نظارت دقيق، علمي و تفكرِ تجزيه تحليل گرايانه دارد، احتراز مي كند.

• شخصيت متعارف / معمولی

كار با اعداد، ماشين آلات و امور مرتب شده را دوست دارد. از فعاليت هاي مبهم و بدون ساختار پرهيز مي كند.

2- فضای کاری

• فضاي كاريِ تيپ واقع گرا

در اين فضا افرادي با شخصيت واقع گرا حاكم هستند. نمونه هايي از مشاغل واقع گرا: مهندس لوكوموتيو، كشاورزي، خلباني، آتش نشاني و ...

• فضاي كاري تيپ جستجوگر / كاوشگرانه

در اين فضا براي كساني كه دقيق و عقلايي بوده و در حل مسائل رياضي و علمي تبحر دارند، ارزش قائلند. نمونه هايي از مشاغل جستجوگر: دندانپزشكي، كاركنان آزمايشگاه، آرشتكت، هواشناسي و ...

• فضاي كاري تيپ هنرمندانه / هنري

در فضاي هنري براي اشخاص اصيل، مستقل و پر محتوا با توانمندي هنري ارزش قائلند. چند مثال از مشاغل هنري: پزشك جراح، طراحي لباس، هنرپيشگي، موزيكدان و ...

• فضاي كاري تيپ اجتماعي / معاشرتی

در اين فضا ارزش ويژه اي براي افراد ياري رسان، دوست مأب، و امين قائلند. برخي از اين مشاغل: مشاور يا وكيل، فيزيوتراپي، پرستاري، آموزگاري و ...

• فضاي كاري تيپ خطرپذیر / متهور

آنها براي كساني كه داراي ويژگي بلندپروازي، اجتماعي و پر انرژي هستند، ارزش خاصي قائلند نمونه هايي از مشاغل خطرپذیر: فروشندگي، رياست بانك، دلال/ حراج گذار، بازرس گمرك و ...

• فضاي كاري تيپ متعارف / معمولی

در اين فضا براي كساني كه منظم اند و در كار با پرونده ها و ارقام در يك محيط با نظم، خوب كار كنند، ارزش قائلند. مانند: منشي دادگاه، كارمند بانك، ماشين نويس، كارمند اداره پست.

خلاصه اين كه "كساني كه در محيط شغلي و شرايط سازماني متناسب با نوع شخصيت خود قرار دارند"، راضي تر هستند.

نتیجه گیری

پایه و اساس سازمان، وظایفی است که اعضای آن اجرا می¬کنند. این وظایف باید متناسب با یکدیگر باشد و برای رسیدن به اهداف سازمان هماهنگی داشته باشد. هر قدر افراد شاغل در یک سازمان از شغل خود رضایت داشته باشند، به همان اندازه برای سازمان در رسیدن به اهداف خود مفیدتر خواهند بود.اگر شخصیت افراد و نوع شغل آن¬ها با هم متناسب باشد، رضایت شغلی به بالاترین حد می¬¬رسد و در نتیجه جا به جایی¬ کارکنان به پایین¬ترین میزان، تنزل پیدا می¬کند.اگر افراد جامعه‏اى به طور نسبى بتوانند كار و شغل مناسب به دست آورند و شغل آنان متناسب با استعدادها، توانايى‏ها و علائق آنها باشد، زمينه براى نوآورى، ابتكار، رشد و پيشرفت در ابعاد اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جامعه به وجود مى‏آيد . برعكس اگر زمينه‏هاى اشتغال و كار در جامعه محدود و تقاضا براى كار بسيار باشد، به تدريج‏بيكارى افزايش مى‏يابد . گسترش بيكارى منجر به آسيب‏ها و پيامدهاى ناگوار در جامعه مى‏ شود.