زوج درمانی

اساسا همه ما ازدواج می کنیم. نسل بشر برای قرن های متمادی در سراسر جهان ازدواج نموده است و شواهد ومدارکی نیز نشان نمی دهد که از ازدواج کردن منصرف شده باشد. بسیاری از ما طلاق می گیریم و دوباره ازدواج می کنیم و گاهی اوقات برخی ها چندین بار ازدواج می کنند. افراد مجرد مشتاق ازدواج اند و افراد متاهل در آرزوی آزادی. اما آنها هم پس از مدتی آزادی دوباره ازدواج می کنند، حتی اگر ازدواج و زندگی زناشویی آنچیزی نباشد که آنها واقعا بدنبالش هستند. آنچه آنها در بار اول و زمان های دیگر که ازدواج می کنند می خواهند، و تقریبا همیشه آن را تجربه می کنند، حالت عاطفی خوشایند یا نوعی شیفتگی است که به باور آنها عشق نامیده می شود. در آن حالت شیفتگی آنها یکدیگر را از لحاظ اجتماعی و جنسی کاملا پذیرفته و با اشتیاق زیاد امیدوارند که این احساس برای همیشه و بطور پایدار دوام داشته باشد، و غافل از این واقعیت تلخ که حالت شور و شیفتگی با عشق تفاوت دارد.

اسطوره های رابطه زوجی

• اگر یکدیگر را دوست داریم باید همیشه خوشحال باشیم.
• بدون توجه به تاثیراتی که بر طرف مقابل داریم، باید همیشه صادق باشیم.
• باید همیشه با هم باشیم و در گذران اوقات فراغت خودخواه نباشیم.
• باید همیشه با هم موافق باشیم و یکدیگر را حمایت کنیم.
• اگر مشکلی داریم باید به دنبال مقصر بگردیم.
• بدون اینکه بگوییم باید بفهمیم منظور طرف مقابل چیست.
• رابطه خوب همین طور خودجوش به وجود می آید و نیاز به تلاش
• ندارد.
• اگر فعالیت های مشترکی داشته باشیم همیشه با هم خواهیم بود.
• اگر با هم باشیم به دوست و خانواده نیازی نداریم.

ویژگی زوج سالم

• معتقدند که حقیقت نسبی است نه مطلق.
• همسر من دوست من است.
• می توانیم از پس تعارض ها بربیاییم.
• اعتقاد به یک نیروی بالاتر.

کاربردهای زوج درمانی

• مشکلاتی که همراه با جر و بحث در زوج است
• در درمان فردی از طرف دیگر شکایت می کند
• در پی بهبود یکی از زوج ها دیگری دچار اضطراب می شود
• مشکلاتی که پس از ازدواج ایجاد شده اند
• مشکلاتی که با ازدواج تشدید شده اند

مهارت ارتباطی در مشاوره زوج

هر یک از ما بدون دانشی خاص میتوانیم اشخاصی که به لحاظ ارتباطی موفق ترند را شناسایی کنیم. این افراد آن هایی هستند که دیگران معمولا تمایل خود را برای ارتباط با آن ها ابراز میکند. چنین اشخاصی به راحتی و با گشودگی با دیگران رابطه برقرار میکنند، به طور اثربخشی صحبت میکنند، احساسات منفی خود به دیگران را در بافتی محترمانه ابراز میکنند، اخبار و پیام های خود را به وضوح در طور صحبت منتقل میکنند، و تماس خود با دیگران را با برجا گذاردن یک احساس مثبت در آن ها پایان میبخشند. در ارتباطات اداری- تجاری یک ارتباط موفق بر اساس توانایی بیان واضح دیدگاه ها و نظرات شخصی، و مخالفت کردن بدون برجای گذاشتن احساس مورد حمله واقع شدن در فرد مقابل مشخص میشود.
در زندگی خانوادگی نیز یک ارتباط موفق بر اساس توانایی بیان روشن افکار، احساسات، نیازها، درک موقعیت فرد مقابل در پاسخگویی به دیدگاه ها و نیازهای ابرازشده،حساسیت در تشخیص افکار، احساسات، و نیازهای فرد مقابل، و توانایی گفت و گو برای حل اختلافات و ارائه راه حل های سازنده تعریف میگردد.
در مقابل، اشخاص و ارتباطاتی نیز وجود دارند که فاقد مهارت های یاشده اند و معمولا براساس نارضایتی اشخاصی که با آن ها ارتباط دارند قابل شناسایی اند. چنین اشخاصی ممکن است علی رغم تمایل و علاقه ای که به ارتباط با دیگران دارند، به سبب ناتوانی در شناخت، و بیان روشن افکار و احساسات خود، و همچنین ناتوانی در شناخت افکار و احساسات دیگران روابط خود را مخدوش سازند.

سلطه گری

فرد سلطه گر خود و دیگران را به عنوان شی ء و نه انسان، مورد بهره کشی قرار میدهد و سعی میکند آن ها را در جهت منافع خود فریب داده و مهار کند. نکته شایان توجه در مورد مهارگری افراد سلطه گر، انگیزه ی آن هاست. خیلی از اوقات فرد ممکن است بنا به دلایلی موجه و با هدفی انسانی سعی در کنترل و مهار خود و یا دیگران داشته باشد. برای مثال، گاهی پدر و مادر مجبورند با تدبیر و به صورتی زیرکانه رفتار کودک خود را مهار کنند. و با برای مثال اطرافیان فردی که به یک بیماری لاعلاج مبتلا شده و دانستن این امر در حال حاضر برای وی مفید نیست ممکن است با سیاست های خاصی از آگاهی وی نسبت به این امر جلوگیری کنند. چنین اعمالی مواردی از مدیریت و تدبیر هوشمندانه ی روابط بین شخصی با اهدافی انسانی و یا حداقل فاقد ناسازگاری با نظام اخلاقی مبتنی بر نیت است. اما در الگوی ارتباطی سلطه گرانه، مهار و کنترل دیگران با دیدی غیرانسانی و با هدف استثمار صورت میگیرد. در عین حال، این میل به بهره کشی معمولا در پشت یک احترام افراطی و تصنعی پنهان میشود، و این تاکتیک سلطه گران برای کنترل دیگران است.

پرخاشگری

افراد پرخاشگر همواره به دنبال برنده شدن رقابت با دیگران هستند. آن ها همیشه فکر میکنند حق با آن ها است و این دیگران هستند که مسئله و مشکل درست میکنند. از واژه مستبدانه ی مثل"بایدها" زیاد استفاده میکنند. خیلی زود خشمگین میشوند. و همواره دیگران را مسئول عصبانی شدن خود میدانند. این خصوصیت در طرز نگاه کردن آن ها مشهود است و معمولا حتی در مواقعی که عصبانی هم نیستند به صورت هیجانی و بلند صحبت میکنند.
یک از عادت های معمول افراد پرخاشگر ناتوانی در گوش دادن و در میان سخن دیگران حرف زدن است. هنگامی که با آن ها مخالف میشود به شدت برافروخته میگردند، اما هنگامی که با آن ها موافقت میشود عصبانیتشان به سرعت فروکش میکند. این گونه افراد معمولا فکر میکنند فقط دیدگاه آنان صحیح است و حاضر نیستند انتقاد و مخالفتی را در مورد دیدگاه هایشان تحمل کنند.
پرخاشگران معمولا از برچسب های تحقیرآمیز زیاد استفاده میکنند. نباید تصور کرد فرد پرخاشگر یعنی کسی که مدام در حال داد و بیداد است، بلکه خیلی از اوقات افراد پرخاشگر خشم خود با برچسب های تحقیر آمیز زدن به دیگران، و توهین و تمسخر نشان میدهند. چهره این اشخاص معمولا عبوس است و با اینکه بی قراری در آن مشهود است. زیرا این اشخاص معمولا عجول و بی حوصله اند.
در یک منظر و با توجه به عوامل محرک رفتار، پرخاشگری و سلطه گری هر دو یک هدف دارند و آن مهار و هدایت دیگران در جهت اهداف خود است. منتها فرد پرخاشگر این عمل را آشکارا انجام میدهد، اما فرد سلطه گر به صورت پنهانی و با فریب هدف خود را دنبال می کند.

قاطعیت

یک فرد قاطع هم حق و حقوق خود و هم حق و حقوق دیگران را محترم میشمارد. نکته ی قابل توجه در افراد قاطع، توانایی برخورد مسئله دار است. آن ها برخلاف افراد سلطه پذیر که خود را متهم میکنند، و بر خلاف افراد سلطه پذیر که خود را متهم میکنند، و برخلاف افراد پرخاشگر که همواره دیگران را متهم میکنند، در تبیین و پیدا کردن راه حل به جای متهم کردن خود و یا دیگران به مسئله و چگونگی حل آن توجه میکنند. چنین سبکی از برخورد را مسئله مداری، در مقابل من مداری و تومداری، می نامند.
افراد قاطع نکات مثبت و منفی را هم در خود و هم در دیگران به صورتی منصفانه میبینند و در عین حال هم برای خود احترام قائل اند و هم برای دیگران.
بر همین اساس، در حل تعارضات هم قادرند دیدگاه های خود را به وضوح بیان کنند و هم احترام خود و دیگران را حفظ نمایند. بر همین اساس افراد قاطع در حل تعارضات بیشتر بر گفت و گو تاکید میکنند و میل به برقراری رابطه با دیگران هستند.