روانشناسی مهاجرت

۱۸ دسامبر از سوی یونسکو روز جهانی مهاجران نام‌گذاری شده است. یکی از مهم‌ترین و پرچالش ترین مسایل مهاجران موضوع سلامت روان پس از مهاجرت، مسائل خانوادگی و مشکلاتی که در پی مهاجرت با آن مواجه می‌شوند، باشد. افرادیکه مهاجرت میکنند خواه ناخواه درگیر بحران مهاجرت میشوند. عادت کردن به شرایط جدید فرایندی زمانبر است. شرایط و سبک زندگی جدید و سازگار شدن در ابتدا برای آنها اضطراب زا بوده البته ناگفته نماند در ابتدای مهاجرت افراد به دلیل مشکلات زبان، کاهش تعامل و ارتباطات اجتماعی، زمینه افسردگی و تغییرات خلقی را در افراد بالا برده و نیاز آنها را به دریافت خدمات روانشناختی افزایش میدهد. ایرانی ها با انگیزه های متفاوتی مهاجرت میکنند و در ذهن خود رویاها و آرمان هایی را شکل میدهند و اکثر آنها در بدو ورود به خاک سرزمین مقصد ممکن است با مشکلات متعددی مانند وضعیت اقتصادی، سن، جنسیت، فرهنگ، بیکاری، زبان، نحوه مهاجرت(پناهندگی، اقامت تحصیلی یا کاری)، عدم حمایت اجتماعی، نبود خانواده،دوستان و اعتقادات مذهبی مواجه شوند و این حس را در افراد ایجاد کند که آینده ایی نامعلوم پیش رو دارند که همین عوامل میتواند زمینه بیماری ها روانی را افزایش می دهد. یک مشاور روانشناسی مهاجرت با تخصص و تجربه مناسب به شما کمک می کند تا احساس غم و استیصال به شما دست ندهد و شوک های ناشی از مهاجرت را در شما کاهش می دهد. خانم دکتر محبوبه امیدی نژاد سال هاست در زمینه روانشناسی خانواده فعالیت دارد و به مهاجرین خارج از کشور راهکارهای مختلفی جهت بهبود سلامت روان و داشتن زندگی سالم ارائه داده است.

روانشناس در چه حیطه هایی میتواند به مهاجران کمک کند:

• پذیرش دوری از خانواده

خیلی از افراد مهاجر وابستگی به خانواده درجه یک خود دارند. که این دوری تحمل شرایط را تشدید میکند که این موضوع زمینه افسردگی را در افراد بالا میبرد. همچنین ذهن به صورت ناخودآگاه مباحث و اتفاقاتی را پیش بینی می کند که هنوز رخ نداده است و همین امر آشفتگی روحی را برای آنها به وجود می آورد. روانشناس می تواند به افراد مهاجر کمک کند که مدیریت ذهن خود را در دست بگیرند تا افکار منفی قدرت مانور و تسلط بر ذهن آنها را نداشته باشدو بیشتر در زمان حال زندگی کنند و بر اهداف خود متمرکز باشند.

• تفاوت فرهنگی، آب و هوایی و ...

افرادی که مهاجرت میکنند هر چقدر در مورد شرایط کشور مقصد پرس و جو کرده باشند بعد از ورود به آن با شوک فرهنگی مواجه می شود. گاهی اوقات شکاف این تفاوت خیلی بیشتر از تصورات هست که حتی ممکن است فرد مهاجر نتواند خود را با آن تطبیق دهد. این امر در کنار مسائل دیگری همچون تفاوت آب و هوایی، تفاوت در ساعت و … می تواند آزاردهنده باشد. روانشناس به مدیریت بحران و عبور از باید های ذهنی بدون تعصبات و پذیرش شرایط جدید کمک می کند.

• مشاوره پیش از ازدواج

بسیاری از افراد در ابتدا مجردی مهاجرت میکنند و در ادامه مسیر زندگی با فردی آشنا میشوند و در ابتدا این سوال ذهنشان را درگیر میکند که آیا این فرد مناسب ازدواج با من هست یا خیر. روانشناس با در نظر گرفتن شباهت ها و تفاوت های فرهنگی، محل زندگی آینده، و همچنین خواسته های هر یک از آنها در دنیای مطلوب را بررسی کرده تا بتواندد تصمیم بهتری در این رابطه بگیرند.

• فرزندپروری کودک و نوجوان

خانواده هایی که مهاجرت میکنند در ابتدا نمی دانند فرزند خود را به چه شیوه ای تربیت کنند آنها در تربیت دچار سردرگمی میشوند زیرا سبک تربیتی خود آنها متفاوت از کشور میزبان یا مقصد است. روانشناس با تکنیک های علمی فرزندپروری به خانواده ها بینش داده و در جهت ارتقای کیفیت زندگی اشان کمک کننده است.

• اضطراب، افسردگی و وسواس

برخی از افراد در مهاجرت به دلیل فشار روانی دچار اضطراب، ترس، افسردگی و وسواس میشوند یا این موارد از قبل وجود داشته که با مهاجرت تشدید میشود. روانشناس با استفاده از رویکردهای مختلف نظیر درمان شناختی- رفتاری در جهت کمک به این افراد اقدام میکند.

چرا زوج های ایرانی بعد از مهاجرت دچار اختلاف میشوند؟

افرادیکه که قبل از مهاجرت با همسر خود دچار اختلاف بوده اند پس از مهاجرت این اختلاف تشدید میشود پس سعی کنید قبل از ورود به کشور میزبان این اختلافات را به حداقل برسانید. عمده‌ترین مشکلات آنها پس از مهاجرت نگرانی‌های مالی و کاری، جدایی طولانی مدت زوجین از یکدیگر به دلیل شرایط کاری، مشکلات فرزندان، خشم و عصبانیت نسبت به مهاجرت، استرس، افسردگی و اضطراب، احساس تنهایی، آشنایی زنان با حقوق مدنی و اجتماعی که معمولا متفاوت از کشور مبدا است و می‌تواند نقش‌های جنسیتی زنان و مردان و گاهی ساختار خانواده را تحت تاثیر قرار دهد.

آیا هر شخصی مناسب مهاجرت است؟

افردیکه که از نظر شخصیتی علی الخصوص به خانواده وابسته هستند مهاجرت برایشان دشوار هست همچنین نداشتن مهارت، زبان و یا تخصص و نداشتن تحصیلات هم میتواند شرایط مهاجرت را سخت کند.

مهاجرت برای کودکان آسیب زا است؟

نخستین روزهای مهاجرت برای کودکان میتواند همراه با چالش جدید باشد. مهم‌ترین مشکلاتی که فرزندانمان در ابتدا با آن روبه‌رو می‌شوند عبارتند از: یادگیری زبان، ارتباط با همسالان، مشکل در دوست‌یابی، دلتنگی برای خانواده و دوستان قدیمی، ناتوانی در سازگاری با محیط جدید، افت تحصیلی به دلیل تفاوت سیستم آموزشی.

چگونه می‌توان استرس ناشی از مهاجرت را به حداقل رسانید؟

در بدو ورود به کشور میزبان فرد دارای حداقل امنیت مالی میباشد و بعدهای تفریحی و جذابیت¬های محیط و فرهنگ برای شخص جذاب است، فرد مهاجر به تدریج وارد بعد جدی زندگی و تطبیق پذیری خود با شرایط جدید خواهد شد که این موضوع به شکل کلی میتواند شامل 4 مرحله اصلی باشد.
مرحله1: در این مرحله فرد انگیزه بالایی برای کسب زبان و معاشرت اجتماعی دارد.
مرحله 2 در این مرحله هیجانات اولیه در بدو ورود به کشور میزبان کاهش یافته و فرد در تلاش برای جست و جوی افرادی که تشابه فرهنگی با خویش دارند و تمایل دارد با آنها ارتباطاتی نظیر دوستی بسازد. دلتنگی برای وطن و یاد¬آوری نشانه¬های آن در این مرحله در فرد رخ می¬نماید.
مرحله 3: تجربه افراد در این افراد با هم متفاوت است اما در اکثر مواقع شرایط موجود واقعیت و سختی خود را کاملا به رخ می-کشد و نشانه¬هایی از اضطراب، دلتنگی، افسردگی، احساس پوچی و گم کردن اهداف در کنار مرور خاطرات وطن ظهور می¬کنند.
مرحله 4: تجربه شرایط بد روحی از نوع افسردگی زیاد در کنار احساس دو گانگی و ناتوانی در تصمیم گیری های درست، در مرحله چهارم و با گذشت زمان از مهاجرت بوجود میاید.

برخی راهکارهای مقابله با مشکلات پس از مهاجرت

• پیشگیری

اگر افراد قبل از مهاجرت موانع احتمالی مانند مشکلات زبان، پیدا کردن شغل و ... را در زندگی خود پیش بینی کنند و از قبل راهکارهایی برای مواجه با آن در ذهن خود داشته باشند و از قبل برای آنها برنامه ریزی کنند پس از ورود به کشور میزبان مشکلات و همچنین فشار روانی کمتری را تجربه میکنند.

• معاشرت کنید

سعی کنید در مکان های پر رفت و آمد، جشن ها و مهمانی ها حضور داشته باشید. محیط های جدید را کشف کنید.

• با دوستانتان ارتباط برقرار کنید

ارتباط با دوستانتان را حفظ کنید و با آن ها درباره نگرانی ها و مشکلاتتان حرف بزنید. این کار باعث آرامشتان خواهد شد. با پیشرفت تکنولوژی این ارتباط ها آسان تر شده و به راحتی می توانید در زمانی مشخص با آشنایانتان ارتباط برقرار کنید.

• فعالیت های مثبت و سازنده داشته باشید

اگر علاقه مند به موسیقی، شنا، پیاده روی، مطالعه و پرورش گل هستید حتما انجامش دهید. حواستان به تنظیم خواب و خوراک خود باشد. موفقیت های کوچکتان را مانند(پیدا کردن ایستگاه تاکسی و اتوبوس، باز کردن یک حساب بانکی جدید، راهنمایی کردن یک فرد برای پیدا کرن مقصدی که شما آن را می شناختید)جشن بگیرید.

• زمان خیلی از مسائل را حل و قابل تحمل میکند

کمی صبور باشید به خودتان فرصت دهید تا با نحیط جدید سازگار شوید. تکرار و تمرین یکسری مسایل به زمان نیاز دارد.

• کمک از مشاور

در این شرایط میتوانید از متخصص حاذق که در این حیطه تحصیل کرده و تجربه لازم و کافی را دارا میباشد کمک گرفت.