اختلال دوقطبی (افسردگی-شیدایی)

بر اساس برآوردهای جدید، هر ساله به تعداد افراد دارای شخصیت دو قطبی افزوده می گردد، و بسیاری از افراد از این که دارای چنین شخصیتی هستند بی اطلاعند. در گذشته از شخصیت دو قطبی با عنوان افسردگی شیدائی نام برده می¬شد. همانگونه که از نام قبلی استنباط میشود چنین کسی دچار نوسانات خُلقی شدید می باشد. این نوسانات معمولاً هفته ها یا ماهها طول می¬کشد و با آنچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند، بسیارمتفاوت است. جدا از حالت های طبیعی نوسان بالا و پایین که هر فردی آن را تجربه می کند نشانه های اختلال دوقطبی شدید می باشند. این نشانه ها می توانند سبب تخریب روابط بین فردی اختلال در عملکرد شغلی و تحصیلی و حتی اقدام به خودکشی گردند.

انواع اختلال دوقطبی

• اختلال دوقطبی نوع 1

حد اقل یک دوره خُلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد. اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه میکنند ولی بعضی از آنها فقط دوره شیدائی را تجربه میکنند(وجود یک یا چنددوره شیدایی) دوره های شیدایی بدون درمان بین3تا6 ماه به طول می¬انجامند. دوره های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند6-12 ماه ادامه پیدا میکنند.

• اختلال دوقطبی نوع 2

عدم وجود دوره شیدایی، وجود یک یا چند دوره نیمه- شیدایی و یک یا چند دوره افسردگی اساسی. در واقع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد، در صورتی که شدتِ خُلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف نامیده می شود.

• اختلال دوقطبی با تناوب سریع

بیشتر افرادی که دارای اختلال دوقطبی تشخیص داده میشوند، دارای تعداد دوره، به متوسط ۴ تا 7 باردر سال، با طول سه تا شش ماه هستند. تناوب سریع به افرادی اطلاق میشود که بیشتر از سه دوره در سال را تجربه میکنند. بخش قابل توجهی از بیماران دوقطبی شامل این عنوان میشوند. در برخی منابع عناوین تناوب بسیار سریع و تناوب به شدت سریع یا تناوب بسیار بسیار سریع تعریف شدهاند. یک تعریف از تناوب بسیار بسیار سریع، تغییر خلق در طول بازه24تا48 ساعت است. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دیده میشود و میتواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.

• اختلال خُلق ادواری

دورههای نیمه- شیدایی همراه با دورههایی از افسردگی که به اندازه افسردگی اساسی نباشند. در این نوع شدت نوسان خُلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما میتواند زمان طولانیتری ادامه یابد. این حالت میتواند منجر به اختلال دو قطبی گردد.

شیوع اختلال دوقطبی

شیوع طیف اختلالات دوقطبی در جهان بیش از ۶ درصد در طول عمر می باشد، یعنی در حدود شش نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال میگردد. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می کند. با این حال برخی از بیماران اولین نشانه های بیماری را در دوران کودکی یا اواخر دوره زندگی تجربه می کنند. این اختلال اغلب به عنوان بیماری شناخته نمی شود و مردم ممکن است از این اختلال سال ها قبل از تشخیص ودرمان صحیح رنج ببرند. در سنین بالاتر از 40 سال این اختلال غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. مانند بیماری های دیابت و قلبی، اختلال دوقطبی یک بیماری با دوره طولانی می باشد که فرد باید در طول دوره زندگی خود دقیقا تحت کنترل و نظر باشد.

علل اختلال دوقطبی

• اختلال دوقطبی منشاء ارثی دارد. به عبارتی ژنها بیشتر از تربیت در این اختلال موثرند.
• مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلال باشد. به این دلیل است که این اختلال با دارو مداوا می شوند.

روشهای درمان روانشناسی

در فاصله بین دوره های شیدایی یا افسردگی، درمانهای روانشناسی میتوانند موثر باشند. این درمانها باید حدود 16 جلسه یک ساعته به مدت 3 تا 6 ماه باشند. این درمان ها شامل:
• تربیت روانی: یا دانستن بیشتر در مورد اختلال دو قطبی
• تحت نظر داشتن حالت روانی: کمک کردن به بیمار برای شناخت زمانهای تغییر حالت روانی.
• استراتژی خُلقی، کمک کردن برای جلوگیری از تغییر حالت روحی به شیدایی یا افسردگی کامل
• کمک برای افزایش مهارتهای سازگاری با محیط و مشکل
• درمان رفتاری شناختی یا(CBT) برای افسردگی

متوقف کردن نوسانات خُلقی با کمک گرفتن از خود

• تحت نظر گرفتن رفتار شخصی

نشانه های تغییر حالت خود را یاد بگیرید تا بتوانید در موقع مناسب کمک بگیرید. با اینکار شما میتوانید از بروز کامل عارضه و یا بستری شدن در بیمارستان اجتناب کنید. نوشتن حالات روحی روزانه میتواند به شما در این کار کمک کند.

• اطلاعات

تا میتوانید در مورد مریضی تان و آنچه برای مداوی آن مفید است اطلاعات کسب کنید.

• استرس

از شرایط تنش زا بپرهیزید. پرهیز کامل از تنش غیر ممکن است، بنابر این بهتر است یاد بگیرید چگونه این شرایط را کنترل کنید.اگر برای تان ممکن است از یک مشاور صحت روانی کمک بگیرید. روابط اجتماعی: افسردگی یا شیدایی میتواند اثرات نامطلوبی بر دوستان و خانواده داشته باشد. شما ممکن است مجبور به بازسازی روابط تان بعد از یک دوره افسردگی یا شیدایی شوید.. داشتن حداقل یک نفر که بتوانید به او اعتماد کنید بسیار مفید است. دوستان و خانواده نیاز دارند بدانند که چه اتفاقی برای شما میافتد و آنها چه کاری میتوانند برای شما انجام دهند.

• فعالیت

سعی کنید زندگی، کار، استراحت و روابطتان با دوستان و خانواده را متعادل کنید. در صورتی که شما بیش از اندازه مشغول باشید ممکن است دچار دوره شیدایی شوید. مطمین شوید که زمان کافی برای استراحت دارید. در صورتی که شما بیکار هستید به دنبال گذراندن یک دورهی آموزشی و یا کار داوطلبانه که وابستگی با مریضی روانی ندارد باشید.

• ورزش

بیست دقیقه ورزش، سه بار در هفته برای بهبود شرایط روانی مفید است.

• تفریح

به طور مرتب کارهایی انجام دهید که شما را شاد کرده و به زندگی شما معنا می بخشند.