مشاوره تحصیلی

مهمترین مسئله هر نظام آموزشی و پرورشی، تربیت فرزندانی است که بتواند متناسب با استعداد، رغبت، ارزش ها و شخصیت خود پاسخگوی پیشبرد نیازهای جامعه و اهداف عالیه آن کشور باشند. مشاوره تحصیلی فرایندی است که به افراد کمک میکند تا با شناخت خود، جامعه و پیش بینی تحولات آینده رشته تحصیلی خود را متناسب با توانایی ها و رغبت های خود انتخاب کرده و در صورت برخورد با مسائل، بهترین روش را برای حل آن انتخاب کند.

شناخت عوامل موثر در ایجاد مشکلات تحصیلی

• عوامل خانوادگی

- درگیری های خانوادگی خصوصا درگیری های زوجین باعث میشود جو نامناسبی برای ادامه تحصیل فرزندان ایجاد شود.
- فشار زیاد والدین بر دریافت نمرات بسیار بالا توسط فرزندانشان
- عدم توانایی مطالعه به صورت فردی
- عدم امکانات رفاهی
- تحقیر، سرزنش و مقایسه با دیگران توسط اولیاء نیز بر هویت و عدم اصلاح رفتار نوجوان و جوان موثر است.

• عوامل اقتصادی

- فقر و محرومیت خانواده نیز در بروز مشکلات تحصیلی فرزندان موثر است.
- عده ای از دانش آموزان مکان مناسبی برای مطالعه در منزل ندارند. پژوهش ها نشان میدهد 48 درصد دانش آموزان تهرانی جای مناسبی که بتوانند با تمرکز به مطالعه بپردازند، ندارند. و فقط 5/14 درصد از کتابخانه ها مطالعه میکنند.

• برنامه درسی

- عدم ارتباط هدف های درسی با نیازها و علایق دانش آموزان و عدم تناسب با اولویت های جامعه
- روش ها و امکانات آموزش و پرورش با محتوای برنامه ها هماهنگی لازم را ندارد.
- عدم به کارگیری روش های جدید سنجش و ارزشیابی

اصولی که در ارائه مشاوره تحصیلی باید توسط روانشناس در نظر گرفته شود

- تفاوت های فردی در راهنمایی تحصیلی مد نظر قرار گیرد.
- همان طور که در راهنمایی به نیازهای فردی توجه میشود، توجه به نیازهای جامعه نیز ضروری است.
- در راهنمایی تمام جنبه های شخصیتی و رشد و تکامل همه جانبه دانش آموز مورد توجه قرار گیرد یعنی ضمن توجه به رشد کمی به رشد کیفی دانش آموز نیز توجه شود.
- چون اتخاذ تصمیم در رابطه با انتخاب دروس و در نهایت انتخاب رشته تحصیلی با دانش آموز است، چنانچه در این رابطه نارسایی هایی وجود داشته باشد، راهنما میتواند با ارائه راهنمایی های خود، توان تصمیم گیری دانش آموز را تقویت کند.
- راهنمایی تحصیلی از دوره ابتدایی شروع و تا دوره دانشگاه را در بر میگیرد.

مشاوره تحصیلی در چه حیطه هایی می تواند یاری برساند؟

• انتخاب رشته تحصیلی

انتخاب رشته تحصیلی در پایه نهم در مقطع دبیرستان یا همان پایه دهم به بعد، یکی از پایه های اصلی برای ورود موفق به دانشگاه است که می تواند روی کیفیت زندگی تحصیلی در بزرگسالی تاثیر بسیار زیادی داشته باشد.

• هوش، استعداد و علاقه

پیشرفت در هر کاری تابع میزان هوش، استعداد و علاقه است. براساس شناخت کامل توانایی ها و استعدادها، می توان حوزه ی تحصیلی و شغلی مناسب را انتخاب کرد و در مسیری قدم گذاشت که به احتمال زیاد موفقیت را به دنبال خواهد داشت.

• روش های مطالعه

یادگیری شیوه های مطالعه موثر، نقش مهمی در پیشرفت تحصیلی دارد و نیازمند یادگیری مهارت های مطالعاتی صحیح می باشد. قبل از هرچیز، متناسب با توانایی ها و پشتکار و خواسته هایتان برای خود هدف (اهداف کوتاه مدت و بلند مدت) تعیین کنید و با توجه به هدفتان برنامه ریزی کنید.

- روش مطالعه پیش خوانی

در این روش اگر می¬خواهید مطالب یک کتاب را یاد بگیرید، ابتدا به سرعت تمام آن کتاب یا آن فصل را یکبار از نظر بگذرانید تا یک برداشت کلی از موضوعها و قسمتهای مهم آن کسب نمایید. این خواندن اجمالی یا پیش خوانی می¬تواند شما را در سازمان دهی به مطالب، مثلا نوعی ساخت سلسله مراتبی برای آنها، کمک نماید. مطالبی که لازم است در پیش خوانی فصلهای یک کتاب مورد توجه قرار گیرند عبارت اند از: مقدمه یا توضیحات مقدماتی، هدفها، تیترهای اصلی و فرعی، خلاصه، و جملات مقدماتی یا جملات موضوعی پاراگرافها.

- سوال کردن

برای هر قسمت یا هر فصل از کتاب که میخوانید در رابطه با هدفی که از مطالعه دارید سوالهایی را طرح نمایید. یکی از راههای انجام این کار آن است که عنوانها را به سوال تبدیل کنید.

- خواندن

در این مرحله، موضوع را با دقت و به طور کامل بخوانید. به هنگام مطالعه سعی کنید سوالهایی را که در مرحله قبل مطرح کردید جواب دهید.توجه خود را به اندیشه های اصلی، جرئیات موید اندیشه های اصلی، و سایر اطلاعاتی که به هدفهای خواندن شما مربوط اند. معطوف سازید. در صورت لزوم، سرعت خواندن خود را متناسب با سهولت و پیچیدگی متن نغییر دهید.

- تفکر

سعی کنید با اندیشیدن درباره مطالبی که می¬خوانید آنها را بفهمید و به آنها معنی بدهید. برای این منظور می¬توانید کارهای زیر را انجام دهید:
آنچه را که می¬خوانید به مطالبی که از قبل یادگرفته اید ربط دهید.
نکات فرعی را به مطالب اصلی پیوند دهید.
بکوشید تا تناقضات موجود در اطلاعات ارائه شده را حل نمایید.
با استفاده از اطلاعاتی که می¬خوانید مسائل طرح شده را جواب دهید.
• به فرزندتان یاد دهید از خودگویی مثبت استفاده کند. از او بخواهید این عبارت ها را در ابتدا با صدای بلند بگوید و بعد آرام و بی آنکه کسی بشنود.
• اگر فرزندتان برای درس خواندن تلاش خود را کرد، او را تشویق کنید و به او جایزه دهید. حتی اگر نمره اش به اندازه تلاشش خوب نباشد.
• می¬توانید برای اقدامات خوب کودک برای از بین بردن هیجانات ترس و اضطراب امتحان مانند: دوره کردن، خوب خوابیدن، خوب درس خواندن در شب قبل از امتحان به او پاداش دهید.
• توقعات واقع بینانه داشته باشید، ولی از نشان دادن واکنش های افراطی هنگامی که احساس می¬کنید کودک آن طور که باید و شاید خوب عمل نکرده، بپرهیزید. بگویید:"خیلی خوب، بذار با هم به این ورقه امتحانی نگاهی بیندازیم. عجب!نمره تو 12 شده. ببینم این امتحان چه چیز سختی برای تو داشته؟ اطمینان یابید که کودکتان احساس می¬کند شما یک حمایتگر قابل اعتماد و در دسترس هستید و همیشه می¬خواهید به او کمک کنید.
• از کودک خود بخواهید فهرستی از تمام افکار منفی که قبل از امتحان به ذهنش می¬آید برای شما در برگه ایی بنویسد به عنوان مثال:"حواسم را سر جلسه خوب جمع نمی¬کنم""امتحانم خراب می¬کنم"بعد از کودکتان بخواهید که متضاد این جمله هار بنویسد"من سرجلسه امتحان حواسم را جمع می¬کنم""امتحانم را خوب می¬دهم".
• چند شب قبل از امتحان، از کودک، امتحان آزمایشی بگیرید. سوالاتی را طراحی کنید که مشابه سوالات امتحانی باشد. بعد از تصحیح سوالات نقاط ضعف کودکتان را شناسایی کنید و سعی در برطرف کردن آن داشته باشید.

کاهش اضطراب امتحان

اضطراب در بعضی از افراد باعث افزایش عملکرد می شود که به آن اضطراب خوب می گویند و در بعضی افراد باعث کاهش عملکرد می شود که به آن اضطراب بد می گویند. بعضی از دانش آموزان در جلسه امتحان چنان دچار اضطراب می شوند که ممکن است توجه و تمرکز خود را از دست بدهند و آنچه را که خوانده اند فراموش کنند.

سخن پایانی

مجموعه مشاوره تحصیلی به نوجوانان و جوانان کمک میکند تا کار و تحصیل آینده شان را با ضابطه و معیار علمی تعیین کنند. همچنین ارائه خدمات راهنمایی به دانش آموزان و دانشجویان باعث میشود تا آنان براساس قضاوت های شخصی و بر مبنای تصادف به انتخاب رشته تحصیلی که در نهایت به انتخاب شغل منجر میشود اقدام نکنند، بلکه با همفکری مشاور، مدیر، اولیا و با در نظر گرفتن عوامل متعدد شخصی و محیطی با چشم اندازی به آینده شغلی کشور رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند.