یکی از مباحثی که این روزها گاهی باعث اختلاف همسران می شود، بحث بر سر اصول تربیتی کودکشان است؛ یکی اهل برخورد جدی و تنبیه است و دیگری تحسین را می پسندد. چگونه کودکمان را تحسین کنیم که بهترین نتیجه را بگیریم؟

از تدابير مهمي كه در بازسازي رفتار فرزندان مي توان از آن استفاده كرد تشويق و تحسین است. نياز به تحسین هميشگي است و اين خطاست كه برخي تصور كنند چون فرزندانشان بزرگ شده اند، پس ديگر نيازي به تشويق ندارند. يكي از مايه هاي شادي و كار كردن با كودكان مشاهده خشنودي در چهره آنها است، كودكان از تحسين خوششان مي آيد،به ويژه زماني كه در كاري موفق مي شوند و ما نشان مي دهيم كه متوجه موفقيت آنان شده ايم. تقريباً درباره همه كودكان اين موضوع مصداق دارد كه تحسين بيشتر از تنبيه مي تواند رفتاري را در كودك نهادينه كند كه بزرگسالان خواهان آن هستند.

تعریف تحسین: تحسین به معنی قدردانی، تشکر، تعریف، پاداش دادن و ابراز رضایت از رفتار فرد است.

انواع تحسین

• مادی: مانند انواع خوراکی‏ها، پول، تقدیرنامه و…
• رفتاری: مانند سرتکان دادن به نشانه تاکید، لبخندزدن و …
• کلامی: مانند بله، بسیار خوب، عالی است و…

 

فوايد تحسین

• تحسین موجب تقويت روحي فرزندان مي شود و نيروي تازه اي به آنان مي بخشد تا بتوانند با اعتماد به نفس و پشت گرمي بيشتر كارهاي خوب و مورد ذوق و علاقه ي خود را دنبال كنند و به اهميت آنها بيش از پيش پي ببرند.
• تحسین استعدادهاي دروني كودكان را رشد داده و به شكوفايي سوق مي دهد و زمينه هاي يأس و نااميدي را در آنها از بين مي برد.
• كودك در پرتو تحسین ياد مي گيرد كه مشكلات و سختي ها را بر خود هموار سازد تا هدف مطلوب خود را دنبال كند و تداوم آن به تداوم فعاليت هاي رشد دهنده ي كودك مي انجامد.
• گاه يك تحسین به جا و حكيمانه و ساده ممكن است مسير زندگي كودكي را عوض كند و او را از بدي و انحرافات نجات بخشد.

 

معایب تحسین بیجا و بیش از حد

• وابستگی كودك به عوامل كنترل بیرون از خود .
• كند شدن محرك های درونی (‌از بین رفتن رغبت های خود به خودی و جایگزینی رغبت های تصنعی).
• تحسین بدون دقت ممكن است به صورت رشوه در آید و اعمال كودك به پاداش وابسته شود .
• تشویق و تحسین بیش از حد ، كودك را به غرور و خودبینی مبتلا می سازد.
• تحسین بیش از حد در دراز مدت مانع پیشرفت خود به خودی كودك می شود.

 

راهکارهایی برای تحسین کودک

• رفتار کودک را تحسین کنید نه شخصیت او را: گفتن عبارت (پسر خوب) یا (دختر خوب) نمی تواند احساس مشخصی را به کودک القاء کند. مگر آن که کودک بتواند آن را با رفتارهای خویش ارتباط دهد، زیرا تصور هر کس از خود، بر پایه ی تصوری که از اعمالش دارد، استوار است.
• هر پیشرفتی را تحسین کنید: اگر به فرزند خردسالتان گفته اید که باید اسباب بازی هایش را پس از بازی کردن با آنها مرتب کند ولی او قبلا هیچ گاه این کار را انجام نداده است، پیشرفت های کوچک او را نیز ستایش کنید.
• به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید: برای دریافت پاسخ بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید، برای نمونه در آغوش گرفتن بوسیدن و دیگر نشانه های عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز، برای کودکان خردسال موثرند.اما در مورد کودکان بزرگتر بهتر آن است که از پیام های سری استفاده کنیم، زیرا این کودکان بیشتر دوست دارند بطور خصوصی تشویق شوند.
• بلافاصله تحسین کنید: تحسین کردن بخصوص در مورد کودکان خردسال وقتی موثرتر است که بدون معطلی صورت گیرد.
• عملکرد مشخصی را مورد تمجید و تحسین قرار دهید: با ذکر جزئیات شرح دهید کجای کاری که کودک انجام داده خوشحال کننده است ، به طوری که بچه ما بفهمد چه کاری را به طرز صحیح انجام نداده است و مجددا چه کار باید بکند.
• روش های فیزیکی را فراموش نکنید: تماس بدنی و حالت چهره نیز می تواند بیانگر تحسین باشد. در آغوش کشیدن ، لبخند زدن و بوسیدن ، مهم است. این کارها بیانگر محبت و قدردانی هستند ، کمتر جنبه ی قضاوت دارند و بیشتر از بیان شفاهی ، حالت خودانگیخته دارند.

 

نتیجه گیری

پیشنهاد میکنم روزانه حداقل 3بار کودک را بی قید و شرط مورد تشویق ضروری قرار دهید. یعنی به او توجه مثبت نامشروط بدهید چه کلامی و چه غیر کلامی. این کار محبت شما به کودک را نشان میدهد و باعث میشود او خود را انسان خوبی بداند.اگر کودک برای کاری که میکند تشویق شود، آن کار را تکرار میکند، چه آن کار بد باشد و چه خوب.