برنامه‌های تلویزیون قطعا ارزش‌های کودکان و برداشت‌های آنها را از دنیا و واقعیت‌های جامعه تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ به ویژه هنگامی که این تاثیرات مداوم به صورت انباشتی باشد. بزرگسالان این توانایی را دارند که بین واقعیت و افسانه و خوب و بد تمایز بگذارند و بتوانند ذهنشان را از چیزی که جلو چشمشان به نمایش درآمده است، جدا کنند. ولی کودکان، خام و احساساتی هستند. کودکان چیزی را که می‌بینند و می‌شنوند، باور می‌کنند و دیدگاه‌هایی را که به صورت دیداری و شنیداری جذاب به آنها ارائه می‌شود، قبول می‌کنند. آنها این آمادگی را دارند که خود را با شخصیت‌های محبوب و قوی تلویزیون شبیه‌سازی کنند و به مرور زمان، نقطه نظرهای مثبت یا منفی آنها را بپذیرند.

 

یک برنامه خوب تلویزیونی ویژگی های زیر را دارد:

• بچه حوصله اش سر نمی رود
• او را به گوش دادن و سوال پرسیدن تشویق می کند
• به او کمک می کند تا لغات بیشتری یاد بگیرد
• احساس خوبی نسبت به خودش پیدا می کند
• عقاید، نظرات و چیزای خوبی به او یاد می دهد

 

راهکار

• در مورد قوانین، عادلانه رفتار کنید:همیشه هنگامی که به هر دلیل می‌خواهید کودکتان تلویزیون تماشا نکند، قاطع و صریح باشید.سعی کنید تا حد امکان، تلویزیون را در میان یک برنامه قطع نکنید. برای کودکان، بسیار سخت است که در وسط برنامه، تلویزیون را خاموش کنند.
• جایگزین‌های دیگری ارائه دهید: از تلویزیون به عنوان وسیله‌ای که با آن کودکانتان را یک جا آرام نگه می‌دارید، استفاده نکنید. اطمینان حاصل کنید که کودکتان فعالیت‌های لذت‌بخش دیگری نیز دارد که او را شاد و سرگرم نگه می‌دارد و تلویزیون را تنها برای تماشای برنامه‌های خاصی روشن کنید.
• با توجه به سن فرزندتان برنامه ای را برایش انتخاب کنید: تلویزیون می تواند بر کودکان تاثیر داشته باشد، تأثیر آن بسته به نحوه استفاده از آن، می تواند مثبت یا منفی باشد . تلویزیون همیشه برای کودکان بد نیست بلکه انتخاب آگاهانه والدین می تواند به رشد مهارت های هوشی کودکان کمک کند.
• زمان تماشای تلویزیون را برای فرزندتان محدود کنید. تماشای زیاد تلویزیون فرصت کتاب خواندن، بازی با دوستان و صحبت با اعضای خانواده را از بین می برد. تلویزیون باید به شکل کنترل شده و منظم مورد استفاده قرار گیرد ( نه این که به صورت اتفاقی و بی نظم)
• تماشای تلویزیون خانواده را کنترل کنید: در ابتدا تصمیم بگیرید که چه مدت زمانی و چه وقت به کودک اجازه خواهید داد که تلویزیون تماشا کند. ممکن است تصمیم بگیرید که کودک در زمان‌های معینی بدون محدودیت تلویزیون تماشا کند و یا این که در زمان‌های معینی بدون محدودیت ولی تنها برنامه‌های تایید شده توسط شما را تماشا کند، و یا این که در مدت، وقت و برنامه‌ها محدودیت قائل شوید.
• هر وقت فرصت داشتید در کنار کودکتان به تماشای تلویزیون بنشینید و با او درباره آنچه می بیند صحبت کنید. به سوالاتش پاسخ دهید .
• الگو را زود جا بیندازید: اگر می‌خواهید که تلویزیون تنها نقش کوچکی در زندگی کودک شما بازی کند، این الگو را از زمانی که کودکان هنوز خردسال هستند و پیش از آن که مشکلی ایجاد شود، جا بیندازید و زمانی که کودکان بزرگ‌تر شدند باز هم به کنترل خود ادامه دهید.
• از قبل او را آگاه کنید که زمان تقریبی خاموش کردن تلویزیون چه موقع است: در مورد کودکان کوچک‌تر، به آنها بگویید که ده دقیقه دیگر فرصت دارند و سپس تایمر آشپزخانه را روشن کنید. هنگامی که زنگ زده شد تلویزیون نیز خاموش خواهد شد. یا این که به آنها بگویید: «وقتی این برنامه تموم بشه، تلویزیون خاموش می‌شه.
• اگر یک برنامه تلویزیونی با زمان صرف شام، زمان خواب یا برنامه‌های دیگر تداخل دارد، از آغاز، اجازه تماشا کردن آن را ندهید.
• در مورد آگهی‌های تجاری با کودک گفتگو کنید. به کودک یاد دهید که آگهی‌های تجاری را با یک دید انتقادی نگاه کند تا بدین ترتیب بفهمد که هدف آنها این است که به او چیزی را بفروشند. از او بپرسید که فکر می‌کند ترانه‌های تبلیغاتی سعی دارند او را وادار به چه کاری کنند؟ چرا این همه آگهی اسباب‌بازی پخش می‌شود؟ آگهی‌های تجاری شما را وامی‌دارند که به چه ترتیب راجع به محصولات تجاری فکر کنید؟ آیا این اسباب بازی‌ها در مغازه نیز به همان خوبی صفحه تلویزیون به نظر می‌رسند؟

 

• از تلویزیون به عنوان جایزه استفاده کنید:

هنگامی که کودک از تلویزیون تماشا کردن لذت ببرد، تماشای تلویزیون می‌تواند یک تقویت کننده طبیعی برای رفتارهای دیگر او باشد. می‌توانید تلویزیون تماشا کردن را به فعالیت‌های دیگری که قصد افزایش آن را دارید، منوط کنید. برای مثال می‌توانید بگویید: “علی، اگه مشق‌های شبت رو تموم کنی می‌تونی نیم ساعت پیش از شام تلویزیون تماشا کنی.

 

نتیجه گیری

باتوجه به انچه اشاره رفت، والدین باید برای استفاده سالم از تلویزیون، دست به انتخاب بزنند؛ به این ترتیب که برنامه‌های تلویزیون و زمانی را که کودکان برای تماشای تلویزیون سپری می‌کنند، با راهکارهای زیر تحت کنترل درآورند.

 

منابع و مآخذ

نجلا، مهرگان.(13931389) کودک کتاب گرا . نشر آریانگار

گاربر،استفن.گاربر،ماریان دانیلز.فریدمن اسپیزمن،روبین .(1394). چگونه با کودکم رفتار کنم؟ (مترجمان شاهین خزعلی،هومن حسینی نیک،احمد شریف تبریزی). تهران: انتشارات مروارید

 

کلمات کلیدی: زیاد تلویزیون تماشا کردن کودکان، ویژگی های برنامه خوب تلویزیونی، عادلانه رفتار کردن در مورد قوانین، ارائه جایگزین‌، انتخاب برنامه با توجه به سن کودک، کنترل تماشای تلویزیون، جاانداختن الگو ،گفتگو در مورد آگهی‌های تجاری با کودک.